Veel mensen denken dat ze pleasen om erbij te horen. Maar de realiteit is anders: pleasen doe je niet om geaccepteerd te worden, maar om jezelf te beschermen tegen de pijn van afwijzing en de confrontatie met je eigen zelfbeeld. Dit is de paradox: door te pleasen sluit je jezelf emotioneel af en saboteer je de verbinding die je juist zoekt.

WOLF IN SCHAAPSKLEREN

Pleasen lijkt misschien een onschuldige manier om contact te leggen, maar in werkelijkheid is het een vorm van manipulatie. Je verbergt je ware zelf en onderdrukt je echte gevoelens en behoeften, zodat je een ‘perfectere’ versie van jezelf kunt voorhouden. Deze zelfopoffering heeft een dubbele agenda: Het is niet om er voor anderen te zijn vanuit liefde, maar om goedkeuring en waardering van anderen af te dwingen. Zo maak je jezelf emotioneel onbeschikbaar en creëer je een afstand tussen wie je werkelijk bent en hoe anderen jou zien. Het is een berekende manier om invloed uit te oefenen en de ander verantwoordelijk te maken voor in hoeverre jij je gezien voelt.

Je stelt jezelf niet emotioneel beschikbaar, maar gaat juist ’emotioneel uit’ om in dienst te kunnen staan van andermans behoeften. Je creëert zo een veilig masker, maar dit betekent ook dat je nooit echt wordt gezien zoals je bent. Je creëert een schijnveiligheid die voorkomt dat anderen je afwijzen, maar ook dat ze je kunnen zien voor wie je echt bent en kunnen accepteren.

In werkelijkheid leef je in een gefantaseerde, ‘perfectere’ wereld die ver afstaat van de realiteit. Hierdoor verlies je jezelf steeds meer, want geen enkel mens is perfect. Er is geen ruimte voor je eigen schaduwzijde, en ook niet voor die van de ander. Want je geeft tenslotte al zoveel… en uit een lege beker kun je niet nog meer schenken.

BARSTEN IN JE PERFECTE PLAATJE

Het leven van een pleaser lijkt op een huis waar de stof zich ophoopt achter een gesloten deur. Het probleem verdwijnt niet, het groeit. Vroeg of laat kruipt de stof onder de deur door als opgekropte emoties, vaak in de vorm van woede-uitbarstingen, oververmoeidheid of een gevoel van complete uitputting. Het uit je rol schieten, versterkt het idee dat je ‘niet goed genoeg’ bent als je ware zelf. Dit maakt dat je nog harder gaat pleasen, een cyclus die leidt tot nog meer emotionele afstand en een steeds sterker gevoel van eenzaamheid.

PLEASEN MAAKT JE ONZICHTBAAR

Heb je dit ooit meegemaakt? Je zegt steeds “ja” tegen overwerken omdat je je collega’s wilt helpen, zelfs als je agenda al bomvol zit en je al veel overuren maakt. In het begin lijkt het misschien een vriendelijk gebaar, maar op de lange termijn kan het schadelijk zijn voor jezelf. Je overschrijdt je eigen grenzen, je behoeften worden niet erkend, en je loopt het risico oververmoeid te raken of zelfs ziek te worden door de stress. Het is belangrijk om je grenzen en behoeften te uiten. Dit zorgt er namelijk juist voor dat anderen op je kunnen rekenen, omdat je op een gezonde manier met jezelf omgaat.

Wat gebeurt er als je blijft pleasen? Je bouwt dan je leven rondom de behoeften en grenzen van anderen, in plaats van die van jezelf. Je leeft in een leugen die steeds groter wordt naarmate je deze ontkent. Je bent bang dat de mensen om je heen zullen schrikken als je stopt met pleasen en je zullen beschuldigen van ‘veranderd’ gedrag, of minder tijd voor je zullen vrijmaken. Vaak zijn dit soort mensen niet slecht of profiteurs, maar mensen die, net als jij, op hun eigen manier moeite hebben met het omgaan met hun eigen grenzen en emoties en die van anderen. Uiteindelijk zijn de mensen om je heen tenslotte een spiegel van hoe je jezelf presenteert.

En ondanks dat je misschien een dik vet oordeel hebt over mensen die wild om zich heen grijpen om hun behoeftes te vervullen, wordt er ook vaak geoordeeld over mensen die pleasen. Het vermijden van afwijzing zorgt ervoor dat je mee gaat met wat anderen willen om confrontaties te vermijden, zelfs als het tegen je eigen overtuigingen ingaat. Dit kan prettig lijken in de omgang, maar het kan ook betekenen dat mensen je zien als iemand die niet voor zichzelf opkomt of onbetrouwbaar is, omdat je je standpunten en waarden voortdurend aanpast aan de situaties of de mensen om je heen.

Je kunt dus wel je hele leven proberen te voldoen aan andermans verwachtingen, maar je vergeet dan de belangrijkste verwachting: die van jezelf. Je kunt geen echte verbinding maken met anderen als je jezelf voortdurend verstopt. Dit is niet alleen destructief voor je relaties, maar ook voor je ware zelf. Je begint te geloven dat je liefde en acceptatie alleen kunt krijgen door jezelf op te offeren en wordt dan vaak alsnog afgewezen omdat de diepgang en echtheid mist. De mensen die je het meest waarderen krijgen vaak niet eens de kans om je te leren kennen. Ze blijven aan de oppervlakte bij je hangen.

En ja, we pleasen niet zomaar. Het is een copingmechanisme. Vaak is het iets wat we leren vanaf jonge leeftijd, misschien moest je vroeger ook je emoties onderdrukken om geliefd of leuk gevonden te worden. Misschien was het een manier geworden om het gevoel van afwijzing thuis of op school te vermijden. Maar wanneer je de rest van je leven constant probeert te voldoen aan de verwachtingen van anderen, is de prijs het verlies van contact met wie je werkelijk bent en het onvermogen om je kwetsbaar te verbinden met anderen.

DIEPGAANDE VRIENDSCHAPPEN

Dus, wat is de sleutel om uit deze vicieuze cirkel van pleasen en onbeschikbaarheid te stappen? Het begint met het voelen van je eigen gevoelens en je kwetsbaar proberen op te stellen. Je hoeft niet altijd te weten wat je voelt, maar je mag wel nieuwsgierig zijn naar wat je zelf nodig hebt in de dynamiek met anderen.

Waar komt die onzekerheid om niet leuk genoeg gevonden te worden vandaan? Waarom is het zo moeilijk om nee te zeggen? Wat zou er gebeuren als je jouw echte emoties zou uiten, zelfs als dat betekent dat je anderen zou teleurstellen?

Als je durft je gevoelens en behoeftes te delen, geef je anderen de kans om dat ook te doen. Zo ontstaan relaties met echte verbinding. Geven én nemen. En in die openheid kun je oude pijn helen en je diepste verlangens vervuld zien worden in je contact met anderen.

Zo vraag ik mezelf regelmatig af: sta ik in contact met mijn eigen gevoelens? Of voel ik mij gevangen in de verhalen die ik mezelf vertel over wie ik zou moeten zijn om geaccepteerd te worden?